Υπάρχει το τέλειο βότσαλο;

27 Μαρτίου, 2018 ΝΕΑ

Παραφράζοντας τον ποιητή, θα λέγαμε ότι στην επιστήμη ο προορισμός είναι σημαντικότερος από το ταξίδι. Πολλές φορές όμως το ταξίδι είναι πολύ συναρπαστικό και γοητευτικό – τόσο που αξίζει να του αφιερώσεις πολλά χρόνια ή και μια ολόκληρη καριέρα.

Ο Gábor Domokos, καθηγητής του τμήματος Μηχανικής, Υλικών και Δομών στο Πανεπιστήμιο της Βουδαπέστης, αποφάσισε να ξεκινήσει ένα συναρπαστικό επιστημονικό ταξίδι, χωρίς καν να γνωρίζει αν υπάρχει προορισμός. Βασίστηκε στη θεωρητική διατύπωση του επιφανούς Ρώσου μαθηματικού V.I. Arnold σχετικά με την πιθανότητα ύπαρξης ενός κυρτού σώματος που διαθέτει ένα ευσταθές και ένα ασταθές σημείο ισορροπίας. Το 2006, ο Domokos με τη συνεργασία του Péter Várkonyi οδηγήθηκε στη θεωρητική ανακάλυψη του κυρτού «μονο-μονοστατικού» σώματος Gömböc (σφαιρίδιο στα ουγγρικά).

Έμενε βέβαια να το συναντήσει και στη φύση. Κατά τη διάρκεια της σχεδόν δεκαετούς έρευνάς του αντιμετώπισε πολλές προκλήσεις και απογοητεύσεις, αλλά δεν το έβαλε κάτω. Είναι ενδεικτικό ότι σε ένα από τα πολλά πειράματά του συνέλεξε, με τη βοήθεια της συζύγου του, πάνω από 2.000 βότσαλα από παραλίες της Ρόδου. Κανένα τους όμως δεν πληρούσε τις προϋποθέσεις. Ο Domokos δεν πτοήθηκε και συνέχισε την αναζήτηση, μέχρι που η πολυπόθητη λύση ήρθε από ’κει που δεν το περίμενε: στην επιφάνεια του πλανήτη Άρη, όπου το Curiosity εντόπισε στρογγυλά βότσαλα. Η εικασία ότι πρόκειται για Gömböc έδωσε νέα ώθηση στην πολυετή έρευνα του έμπειρου μαθηματικού και μηχανικού.

Στο Athens Science Festival 2018 θα μας εξιστορήσει την εμπειρία του από την αναζήτηση των σωμάτων αυτών, και θα αναφερθεί στην περίεργη σύνδεση του Gömböc με τις χελώνες. Θα μας εξηγήσει επίσης, γιατί η ανακάλυψη αυτή μπορεί να εξηγήσει την εξέλιξη των σχημάτων σε διάφορα σώματα, όπως οι κόκκοι άμμου, τα βότσαλα ή οι αστεροειδείς.

Ο Gábor Domokos έχει διανύσει τα περισσότερα χρόνια του εργασιακού και ερευνητικού του βίου στο Πανεπιστήμιο Τεχνολογίας και Οικονομικών της Βουδαπέστης, όπου εργάζεται ως καθηγητής από το 1996, ενώ το 2002 διορίστηκε επικεφαλής του τμήματος Μηχανικής, Υλικών και Δομών. Για το έργο και την πολυετή έρευνά του έχει τιμηθεί με το Σταυρό του Ιππότη της Ουγγρικής Δημοκρατίας, ενώ το 2010 έγινε το νεότερο μέλος της Ουγγρικής Ακαδημίας Επιστημών.

Τίτλος δράσης: Gömböc, η Γη και τα χαλίκια του Άρη || Ημερομηνία & Ώρα: 25 Απριλίου, 18.00- 18.50
Με την υποστήριξη της Πρεσβείας της Ουγγαρίας στην Αθήνα.